Skóra

Skóra (łac. cutis, gr. derma) to jeden z największych narządów w ciele człowieka, stanowiący jego zewnętrzną warstwę. Jej powierzchnia u dorosłej osoby może mieścić się w granicach 1,6-2,0 m2, a grubość od 0,5 do 1,0 mm. Składa się z wielu warstw, dzięki czemu może pełnić różnorodne funkcje, w tym obronne czy termoregulacyjne. Diagnostyką i leczeniem chorób skóry zajmuje się lekarz dermatolog.

Skóra – budowa

Skóra człowieka składa się z 3 warstw:

• naskórka (łac. epidermis);
• skóry właściwej (łac. cutis vera);
• tkanki podskórnej (łac. hypodermis).

W jej skład wchodzą ponadto przydatki (gruczoły potowe i łojowe oraz włosy i paznokcie), naczynia krwionośne i naczynia limfatyczne oraz zakończenia nerwowe. Powierzchnię skóry pokrywa płaszcz lipidowy oraz złuszczony naskórek. To właśnie warstwę naskórka uznaje się za najbardziej złożoną, ponieważ składa się aż z 5 odrębnych warstw:

• warstwy rogowej;
• warstwy jasnej;
• warstwy ziarnistej;
• warstwy kolczystej;
• warstwy podstawnej.

W obrębie warstwy podstawnej dochodzi do podziałów komórek, które wędrują do wyższych warstw, ostatecznie odrywając się od powierzchni skóry. Taka wędrówka trwa od 26 do 28 dni, jednak w przebiegu wielu chorób dermatologicznych (np. łuszczycy) może ulegać skróceniu.

W skórze znajdują się ponadto liczne gruczoły, zwłaszcza gruczoły potowe i gruczoły łojowe, rozmieszczone niemal na całej jej powierzchni, a także gruczoły mleczne, aktywne wyłącznie u kobiet karmiących piersią. W obrębie skóry lokalizują się mieszki włosowe, z których wyrastają łodygi włosów. Najobficiej występują na głowie, pod pachami i w okolicach intymnych, jednak pokrywają one niemal całe ciało z wyjątkiem powierzchni podeszwowej stóp i dłoni. Pod naskórkiem znajduje się skóra właściwa zbudowana z tkanki łącznej zwartej, zawierającej włókna kolagenowe i włókna elastynowe. W skórze właściwej znajdują się także naczynia krwionośne i włókna nerwowe.

Rodzaje skóry

W kosmetologii wyróżniamy następujące rodzaje skóry:

• skóra normalna – zaróżowiona, czysta, odpowiednio nawilżona i ukrwiona, nie łuszczy się. Z wyglądu może przypominać skórę dziecka. Określana jest jako najzdrowsza;
• skóra sucha – z tendencją do nadmiernego łuszczenia się naskórka, zwłaszcza w strefie T. Szybciej widać na niej zmarszczki i bruzdy, taka skóra często wygląda na zmęczoną i w krótszym czasie traci swoją elastyczność;
• skóra tłusta – pojawia się nadaktywność gruczołów łojowych i potowych, przez co taka skóra często się błyszczy i jest dosłownie tłusta. Ma tendencję do zaskórników i pryszczy;
• skóra problematyczna – diagnozuje się ją w momencie, gdy na jej powierzchni pojawiają się wypryski, egzemy, stany zapalne, pryszcze, zmiany trądzikowe i inne. Zarówno w przebiegu braku odpowiedniej pielęgnacji, jak i schorzeń dermatologicznych;
• skóra mieszana – łączy w sobie cechy skóry tłustej i suchej. Nadmierne gromadzenie się sebum pojawia się najczęściej w strefie T (czoło, nos, broda), przy czym policzki są przesuszone;
• skóra wrażliwa – nadwrażliwa na wszelkie bodźce zewnętrzne i stosowane kosmetyki, których użycie skutkuje np. zaczerwienieniem;
• skóra naczynkowa – z tendencją do uwidaczniania się drobnych naczynek włosowatych, które zaczynają prześwitywać przez warstwę naskórka;
• skóra dojrzała – u osób powyżej 30. roku życia, z pierwszymi oznakami starzenia się.

Określenie odpowiedniego rodzaju skóry pomaga w doborze kosmetyków i zabiegów pielęgnacyjnych.

Funkcje skóry

Każda skóra, bez względu na jej rodzaj, pełni niezwykle ważną funkcję w organizmie człowieka. Podtrzymuje homeostazę i utrzymuje równowagę pomiędzy ustrojem a otoczeniem. Odróżnia się funkcje skóry bierne (pierwsza linia obrony przed patogenami chorobotwórczymi) oraz czynne (np. odbieranie bodźców czuciowych, wydzielanie potu i sebum). Skóra bardzo skutecznie chroni człowieka przed zimnem, ciepłem, promieniowaniem, uciskiem, działaniem środków chemicznych. Dodatkowo odpowiada za syntezę niezwykle ważnej witaminy D3 i hormonów oraz melaniny, która zabezpiecza skórę przed szkodliwym promieniowaniem UV.

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję "smaru" przy wykonywaniu ruchu redukując ból. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Sybilski A., Skóra – najważniejszy narząd naszego ciała. Dbajmy o nią!, Pediatr Med Rodz 2012, 8 (4), p. 375-379.
2. Wolski T., Kędzia B., Farmakoterapia skóry. Cz. 1. Budowa i fizjologia skóry, Post Fitoter 2019; 20(1): 61-67.